Binlerce acıyı bağrına basan, büyük zaferlere tanıklık eden ve kurtuluş mücadelesinin sembol şehirlerinden biri olan Çanakkale, Türkiye’de dark turizm denildiğinde ilk akla gelen yerdir. Nasıl gelmesin ki? Öyle büyük acılar yaşanmıştır ki orada, attığınız her adımda garip bir hassasiyet yaşarsınız… Sanki her adım atışınızda kefensiz yatan şehitleri rahatsız ediyormuşsunuz gibi… Değişik ve tarifsiz hislerle boğuşursunuz. Bir yanınız huzura doyarken bir yanınız hüzne boğulur. Tam hüzünlere dalacakken bir anda sizi dimdik tutan bir güç doğar içinize… Gururun size getirdiği haklı bir güç…
Bazı şehirler için ”Anlatılmaz, yaşanır” derler. Çanakkale bu sözün vücut bulmuş halidir. Ne kadar anlatsam da kelimelerin yetmediğini göreceksiniz. Hislerimi anlatmak için uygun kelimeleri bile seçemeyeceğim belki de; fakat oraya gittiğinizde görmeniz gereken yerleri en ince detayına kadar yazacağım. Birlikte hüzünlenip birlikte huzura doyacağız. Yazıya başlamadan önce küçük bir ricam var sizden. Bu yazıyı okurken (özellikle şehitler ile ilgili bölümleri) Çanakkale Türküsü’nü dinleyin.
Çanakkale’nin Acı Yüzü
Çanakkale’ye gittiğinizde ilk olarak Çanakkale’nin bu yanını görmenizi tavsiye ederim. Bazen unutuyoruz vatanı nasıl kazandığımızı, sınırlarımızın çizilmesi için ne kadar kan döküldüğünü ve vatanını gerçekten sevmenin ne demek olduğunu… İşte bu yüzden ilk olarak Çanakkale’nin bu yönü ile tanışın. Hem kendiniz hem de unutulan değerlerimiz için…
Çanakkale Şehitler Anıtı
Çanakkale Şehitler Anıtı çok geniş bir alana inşa edilmiş. Anıtın olduğu alana doğru yürürken yolun kenarından birçok mezar görüyorsunuz. Bu mezarlar şehitlerin anısına sembolik olarak inşa edilmiş; fakat orada yazılan bütün isimler gerçek…
Mezarların olduğu alandan yürüyüp anıta ulaşıyorsunuz. Anıt, kahraman halkın vatanı için canını feda etmesini simgeliyor. 253 bin şehidi temsil ediyor. Bu açıdan Çanakkale turunda görmeniz gereken en değerli alanlardan biri diyebilirim. Anıtın inşa edilmesi fikri, 1952 yılında oluşuyor, 1954’de de temeli atılıyor. Anıtın peşini maddi talihsizliklerin bırakmaması, anıtın temel atılma tarihinden 6 sene sonra açılmasına neden oluyor.
Çanakkale şehitler anıtı merkeze uzak olduğu için buraya araba ile gitmeniz size avantaj sağlayacaktır. Arabanız yoksa taksi ya da minibüsleri de kullanabilirsiniz; fakat minibüsler 5’ten sonra o tarafa gitmiyor. Minibüsü tercih edecekseniz bu durumu göz önünde bulundurun. Taksi ile gidecekseniz mutlaka öncesinde fiyat konusunda anlaşın. Mesafe uzak olduğu için sizden normalden daha fazla bir ücret talep edebilirler. Mesela biz; Kilitbahir’den anıtın olduğu bölgeye 70 TL gidiş-dönüşe anlaştık.
Tarihe Saygı Anıtı
Eceabat iskelesinin hemen yanında yer alan tarihe saygı anıtı, 2008 yılında açılmış. Çanakkale destanını tek bir anıtta birleştiren bu muhteşem yapıyı görmenizi tavsiye ederim.
Akbaş, Soğanlıdere, Kesikdere,57. Alay Şehitlikleri
Şehitlikler, Çanakkale’nin yürek yakan tarafı… Şehrin birçok yerinde şehitlikler göreceksiniz. Hem içinizi derin bir hüzün hem de büyük bir gurur kaplayacak. Vatanımızın ne şartlarda kazanıldığını görmek, bize vatanı koruma bilincini hatırlatacak. O yüzden şehitliklerden en az birini görün.
Akbaş: Yalova Köyü/Eceabat
Soğanlıdere: Behramlı Köyü/Eceabat
Kesikdere: Kocadere Köyü/Eceabat
57. Alay Şehitlikleri: Kanlısırt
Çanakkale Şehitleri Anıtı
Anıt, Çanakkale’nin sembolü dersek yanlış olmaz. Çanakkale denilince ilk akla gelen anıtlardan biridir. Şehitlik anıtının yapılması için gerekli karar 1942 yılında çıksa da II. Dünya Savaşı’nın ardından yaşanan ekonomik krizler, sonrasında yaşanan maddi imkansızlıklardan dolayı anıtın açılışı 1960 yılını bulmuştur. Gelibolu Yarımadasında yer alan anıt için Kilitbahir tarafından minibüs kalkıyor. İsterseniz o minibüslerle anıta ulaşabilirsiniz. Yalnız minibüsler saat 17:00’de en son oraya gidiyor. Diyelim minibüs bulamadınız, taksiyle de gidebilirsiniz. Taksiyle gidiş dönüş 80 TL tutacaktır. Yalnız taksiye binmeden önce mutlaka fiyat için anlaşın, ona göre binin.
Deniz Müzesi: Müzede çeşitli silahlar ve deniz altı gemisi parçaları sergileniyor. Müzenin ilerisinde Çimenlik Kalesi bulunuyor.
Çimenlik Kalesi: Kale, müzenin içerisinde yer alıyor. Kaleyi bir rehber ile geziyorsunuz. Geziniz kalenin bahçesinden başlıyor. Bu bahçedeki en ilginç detay; patlamamış top mermisi. Mermiye ait kalıntıları görebilirsiniz. Ardından Çanakkale Destanı ile ilgili bir video izliyor, sonra da o döneme ait askerlerin kullandıkları eşyaları inceliyorsunuz. Düşmanın silahlarının ne kadar güçlü olduğunu ve kullandıkları eşyaların neredeyse şimdi bile yepyeni olduğunu; buna karşın Türk askerinin elinde sadece kısıtlı imkanlarının olduğunu görüyorsunuz. İmkanlar kısıtlı olsa da içlerinde kurtuluşu isteyen büyük bir iman gücü olduğunu da…
Aynalı Çarşı: Aynalı Çarşı günümüzde Çanakkale’nin keyifli yüzü olsa da Çanakkale türküsü ile aklımıza kazındığı için Çanakkale’nin acı yüzü bölümüne eklemek istedim. 1890 senesinde yaptırılan çarşı, Gelibolu çıkartması sonucunda ciddi hasarlar almış. Günümüzde ise onarılmış haliyle hizmet veriyor.
Tabyalar: Tabyaların tamamını yürüyerek gezmeniz mümkün değil. Çünkü Anadolu ve Avrupa yakalarında çok sayıda tabya bulunuyor. Bu nedenle bu tabyaları gezerken araba kullanmanızı tavsiye ederim. Eğer araba imkanınız yoksa belli bir yere kadar yürüyerek gezebilirsiniz. Örneğin Namazgah tabyasından başlayarak Seyit Onbaşı Anıtı’na doğru yürüyebilirsiniz. Uzun bir mesafedir ama yürünemeyecek gibi değildir. Ayrıca Namazgah Tabyasının bulunduğu bölümde bir müzede var.
Çanakkale’nin Keyifli Yüzü
Neden Çanakkale’yi ikiye ayırdın diye soracak olabilirsiniz. Size de tavsiye ederim böyle ayırmayı… Çanakkale’nin iki yüzü ile de karşı karşıya gelin. Bu bölümde müzeleri, kuleleri ve gitmemin nasip olmadığı ama size yine de gidin diyeceğim antik kentleri konuşacağız.
Saat Kulesi: Limandan merkeze doğru yürürken Saat Kulesi‘ni görüyorsunuz. Kule, Sultan II. Abdülhamit’in tahta çıkışının 20. yıl dönümünde (1876) açılmak üzere pek çok kente inşa eden kulelerden biri diyebiliriz. Yapının inşası 1313/1895-1896 yıllarına tekabül ediyor.
Çanakkale Kent Müzesi: Genelde kent müzelerini pek severim ama Çanakkale’nin kent müzesi bana biraz sevimsiz geldi. Sanki daha çok eşya ile ve daha geleneksel motifler ile Çanakkale’ye vurgu yapılabilirdi. Biraz eksik buldum diyebilirim; fakat gitmişken Çanakkale Kent Müzesini de ziyaret edin. Zaten çok zamanınızı alacak bir müze değil. En azından sizde orada az da olsa var olan değerleri inceleyebilirsiniz. Giriş ücretsiz ve müze 10:00-18:00 saatleri arası açık.
Yalı Cami: Camiyi Deniz Müzesinin olduğu yöne doğru yürürken görebilirsiniz. Tavil Ahmet Ağa tarafından yaptırılan ilk caminin yanması üzerine 1854 yılında Miralay Halil Bey’in tarafından cami yenileniyor. Yalı cami büyük bir yapı değil. İçini gezdiğinizde pembe renklerin ağırlıkta olduğu bir iç tasarım ile karşılaşıyorsunuz. Yolunuz düşerse görün derim.
Çanakkale Arkeoloji Müzesi: Çanakkale Arkeoloji Müzesi, Çanakkale’de mutlaka görülmesi gereken yerlerden… Müzede 12.747 arkeolojik eser, 15.237 sikke ve 2.714 adet etnografik eser koruma altında bulunuyor. Merkezden otobüs ile rahatlıkla ulaşabilirsiniz. Müzeye giriş ücreti 5 TL (Müzekart geçerli değil.) ve müze her gün açık.
Kilitbahir Kalesi: Kale, 1452 yılında Papalık Donanmasının Bizans İmparatorluğu’na yardım etmesini önlemek için Fatih Sultan Mehmet tarafından Çanakkale’nin Kilitbahir köyünde yaptırılmıştır. Devasa bir yapı olan kaleye vapurdan iner inmez kısa bir yürüme mesafesi sonrası ulaşabilirsiniz. Giriş 5 TL.
Çanakkale Truva Heykeli: Heykel sahil kenarında yer alıyor ve vapur, minibüs ya da otobüs ile bölgeye ulaşabilmeniz mümkün.
Antik Kentler…
Troya Antik Kenti: Troya Antik Kenti 1998 yılında UNESCO tarafından ”Dünya Miras Listesi”ne alınmış. Ayrıca Troya’da görülen 9 katman, 3000 yıldan fazla bir zaman dilimini göstermektedir.
Assos Antik Kenti: Tarihi M.Ö. 6 yy’a dayanan antik kent Çanakkale’de gidilmesi gereken önemli yerlerden; fakat Çanakkale merkezden Assos’a gitmek biraz zamanınızı alabilir. O nedenle Çanakkale’de 2 günlük bir gezi yapıyorsanız bu antik kente gitmeniz zor olabilir. Antik kente giriş ücreti 10 TL. Ayrıca hem kültürel tur yapıp hem de gün batımını izleme şansınız da var 🙂
Çanakkale Önerileri
- Araba kiralamak şart. Kilometrelerce yürürüz cengaverliği hiç yapmayın 🙂
- Konaklama için önceden rezervasyon yaptırın. Bu ayrıntı çok önemli… Hele ki tatil dönemleri gidecekseniz en az bir ay önceden rezervasyon işini halledin.
- Gideceğiniz yerleri harita üzerinde belirleyin. Sıralı bir şekilde gezerseniz turunuz rahat olacaktır. Çünkü diğer türlü bir uçtan bir uca sürekli gider halde olmak yolculuğunuzun yorucu geçmesine neden olur.
